Reyðsprøka er virðismikil fiskur, og verður nógv veidd. Øll reyðsprøka undir Føroyum verður mett sum ein stovnur.
Reyðsprøka er høgravendur flatfiskur. Reyðsprøka hevur eina ryggfjøður av nakkanum aftur til klingruna, eina gotfjøður frá gotinum til klingruna, rættiliga smáar ugga-og búkfjaðrar, stóran stert, eitt lítið sindur útbogin. Hon hevur pík beint aftan fyri gotið, men er annars sløtt bæði undir og omaná. Strikan fer í ein lítlan boga oman fyri uggafjøðurina. Millum eyguni og aftur til kápuklovan er ein týðiligur reikur við 5-7 beinknútum.
Beinreikurin aftur frá eygunum, skap og reyðu blettirnir eru sereyðkenni.
Reyðsprøka verður upp í 85 cm long. Elsta aldursgreinaða reyðsprøkan undir Føroyum var 17 ár.
Útbreiðsla
Reyðsprøka er úr Genovavíkini til Gibraltar, frá Marokko fram við Evropa norður í Hvítahavið. Hon er í donskum sjógvi og syðra parti av Eystarasalti. Hon er í Norðsjónum og kring Bretsku Oyggjarnar, undir Føroyum og Íslandi. Hendingaferð er hon fingin í Grønlandi.
Reyðsprøka er vanligur botnfiskur á firðum, víkum og landgrunni út á 200 m dýpi. Reyðsprøka er ikki á Føroyabanka.
Veiða
Fyri seinna heimsbardaga vórðu um 100 til 200 tons av reyðsprøku fiskað um árið, men eftir bardagaárini og fram til umleið 1970 vaks veiðan støðugt. Síðani hevur veiðan verið nøkulunda jøvn um 300-400 tons, tó við onkrum frægari og onkrum slakari árum uppímillum.
Longdarbýti í føroysku veiðuniAldursbýti í føroysku veiðuni
Lívfrøði
Reyðsprøka verður roknað sum botnfiskur.
Vøkstur
Ymiskt er, hvussu reyðsprøka veksur ymsastaðni undir Føroyum. Samanborið við onnur sjóøki, veksur reyðsprøkan undir Føroyum lutfalsliga skjótt. Reyðsprøka verður í mesta lagi um 100 cm long.
Reyðsprøka veksur uml. 10-15 cm um árið til hon gerst kynsbúgvin sum 3 ára gomul. Hareftir veksur hon uml. 3-5 cm árliga til hon er um 12 ár. Tá avtekur vøksturin rættiliga skjótt. 4 ára gomul reyðsprøka er um 40 cm og 10 ára gomul um 56 cm. Kanningar inni við land hava víst, at reyðsprøkan sama árið, sum hon er gýtt, er 3-9 cm til longdar.
Aldurin hjá reyðsprøku verður staðfestur við at telja árringar í nytrunum. Aldurin verður lisin av heilari nytru, sum hevur ligið á bloti í vatni í minst eitt samdøgur. Á henda hátt gerast árringarnir sjónskari og lættari at lesa.
Kynsbúning
Í miðal gýtir helvtin av reyðsprøkuni fyrstu ferð umleið 3 ára gomul; tá er hon um 35 cm til longdar.
Gýting
Gýtingartíðin hjá reyðsprøku er frá februar til apríl. Reyðsprøka gýtir víða um á Landgrunninum. Gýtandi reyðsprøka er fingin norðan-, eystan- og vestanfyri. Dýpið, har gýtingin fer framm, er á umleið 100 m. Ongin gýting er inni á firðunum.
Høvuðsgýtingarøkini hjá reyðsprøkuYngul og ungfiskur
Gitnu rognkornini av reyðsprøku flotna upp í sjógvin eins og hjá øðrum toskafiskum, og verða spjadd við rákinum kring landgrunn og bankar; sama er við larvunum. Yngulin er uppi í sjónum í nakrar mánaðir. Í juni leitar yngulin inn á firðir og víkir og tekur botn. Í juli‑august er nógvur reyðsprøkuyngul at síggja á heilt grunnum vatni, har sandur ella mórutur sandur er á botninum, serliga við áarmunnar.
Reyðsprøkuyngul
Føði
Føðin hjá vaksnari reyðsprøku er serliga lindjór, eitt nú ormar og tvískeljar. Av aðrari føði hjá reyðsprøku kann nevnast gággukrabbar og nebbasild.
Ferðing
Reyðsprøkan heldur sær á grunnum vatni inni á firðum, víkum og sundum tey fyrstu 3 árini. Um 4 ára aldur leitar hon út á Landgrunnin, út á 200 m dýpi. Merkiroyndir undir Føroyum hava víst, at tann vaksna reyðsprøkan ferðast rættiliga víða um Landgrunnin, men um samband er við onnur havøki, er enn óvist. Nevnast skal í hesum sambandi, at reyðsprøkur merktar undir Íslandi eru fingnar aftur m.a. við Hetland, Norðurnoreg og í Barentshavinum heilt inn í Hvítahavið, so reyðsprøka kann ferðast víða.
Litur
Reyðsprøka er vanliga brún, myrk ella ljóst sandlitt við eyðkendum reyðgulum blettum á bakinum. Á eldri fiskum verður ein hvítligur ringur uttan um teir reydligu blettirnar. Ójavnt er, hvussu nógvir blettir eru, men vanliga eru teir millum 10 og 35. Blindumegin er reyðsprøka hvít/hvítgrá, tó onkuntíð misslitt við baklitinum. Yngulin er hvítur, onkuntíð við reydligum skeri, og hevur sermerkt mynstur av myrkum pigmentum.
Umrokningartalva út frá støddarbólkum
Umrokningartalva út frá støddarbólkum. Virðini byggja á tøl fyri árini 2014-2022. Aftasta kolonnan sigur, hvussu stórur partur av fiskinum í ymsu støddarbólkunum væntandi hevur gýtt minst einaferð. Á landingarmiðstøðunum kring landið verður reyðsprøka bólkað í hesar tríggjar støddarbólkar, alt eftir vekt.
Vís undanfarnu úrslit
