Toskur á Føroyabanka – hvar er hann komin frá?
Innleiðsla
Tað er eisini munur á arvatilfarinum hjá toski á Føroyabanka samanborið við aðrar toskastovnar. Toskur á Føroyabanka veksur sera skjótt fyrstu árini og er longu yvir 80 cm langur og vigar yvir 8 kg, tá hann er fýra ára gamal. Til samanberingar er ein toskur á føroyska landgrunninum umleið 60 cm langur og 2,3 kg, tá hann er fýra ár (Mynd 1).
Føroyabanki er eitt øki í ein útsynning (suður-vestur) úr Føroyum, har dýpið er umleið 100 m á tí grynsta partinum. Toskurin á Føroyabanka er roknaður sum ein egin toskastovnur, tí merkingarroyndir vísa, at fiskur ferðast nærum ikki til ella frá øðrum havøkjum.
Toskurin kemur í yvirlitstrolið, tá hann er 2 ára gamal og eldri (Mynd 2). Mest er at fáa, tá toskurin er fýra ára gamal. Fáir toskar gerast eldri enn 10 ár. Tað, at smáir fiskar ikki koma í veiðina, er einki serstakt fyri tosk á Føroyabanka, men er vanligt fyri nógv fiskasløg í øðrum havøkjum. Tað er torført at vita, hví so er, tí tað er so torført at eygleiða fisk og annað livandi tilfeingi í havinum. Eitt boð kundi verið, at smáfiskur má fjala seg fyri størri fiski soleiðis, at hann ikki verður etin. Á landgrunninum fjalir smáfiskur seg í taraskóginum. Taraskógur er ikki á Føroyabanka og smáfiskurin á Føroyabanka hevur helst færri møguleikar at fjala seg og verður helst oftari etin. At vaksa skjótt fyrstu tídina er helst ein tillaging til hesar umstøður.
Nøgd av toski á Føroyabanka
Nøgdin av toski á Føroyabanka gjørdist sera lítil í 2004 eftir nógva vinnuliga roynd og í 2008 varð Føroyabanki friðaður fyri mest sum alla vinnuliga veiðu. Í 2020 vóru greið tekin um, at toskurin var í ferð við at koma fyri seg aftur (Mynd 3) og í 2021 var Føroyabanki opnaður fyri eina avmarkaða vinnuliga veiðu.
Hvar er toskurin komin frá?
Tað hevur verið ført fram, at toskurin á Føroyabanka “er komin aftur”. Í hesum liggur, at toskurin møguliga er komin frá øðrum havleiðum. Merkingarroyndir hava verið gjørdar á føroyska landgrunninum (økið kring Føroyar) síðan 1997 og higartil er eingin av merktu toskunum fingin aftur á Føroyabanka í tíðarskeiðnum frá 2020. Hetta bendir á, at toskurin ikki er komin frá føroyska landgrunninum út á Føroyabanka. Hinvegin benda yngulkanningar á Føroyabanka á, at toskurin alla tíðina hevur verið á Føroyabanka. Flestu av toskunum, sum eru fingnir eftir 2020 eru gýttir í 2015 til 2018. Hetta eru fyrstu ár, sum góvu líkinda nøgd av toskayngli síðan 2004. Verður hugt at øllum árgangum síðan 1993 er gott samsvar millum nøgd av toskayngli og ta nøgd, sum verður fiskað av árganginum seinni í lívinum. Tað er tí mest sannlíkt, at toskurin á Føroyabanka hevur verið har alla tíðina og ikki er komin frá øðrum havleiðum.
Samanumtøka
Tann brádliga økingin av toski á Føroyabanka í 2020 reisir spurningin, hvar hesin toskur er komin frá. Tað er sjáldsamt at fáa smáan tosk á Føroyabanka við línu, snellu ella troli. Frásagnir frá fiskimonnum benda á, at soleiðis hevur tað altíð verið. Ein orsøk er, at toskurin veksur so skjótt, men eisini, at smáur fiskur hjá nógvum fiskasløgum í nógvum havøkjum er torførur at fáa í fiskireidskapi. Tað greiða sambandið millum nøgd av toskayngli og nøgdina, sum seinni er fingin av hesum toski, er greið ábending um, at toskurin á Føroyabanka ikki er komin frá nøkrum øðrum havøki, men hevur hildið seg á Føroyabanka.
Viðkomandi tíðindi
Meir av toski og nógv av hýsu
16.09.2024
Yvirlitstrolingar vórðu gjørdar á Landgrunninum í august. Úrslitini av kanningunum vísa eina øking í nøgd av toski í mun til síðstu fimm árini, men nø…
Minni av toskayngli í ár
15.08.2024
Tað vístu yngul- og ætikanningarnar í 2024, sum vórðu gjørdar við Jákup Sverra í seinnu helvt av juni. Kanningarnar á Landgrunninum vístu, at nøgdin a…
Er glotti at hóma hjá botnfiski í 2024?
10.04.2024
Føroyski toskastovnurin er vorðin søguliga lítil, og hetta er helst úrslit av bæði ovurfiskiskapi og broytingum í havumhvørvinum. Týdningarmikið, og a…
Framvegis nógv av toski á Føroyabanka, sum tó er rak í mun til onnur ár
03.04.2024
Árligu vár-yvirlitstrolingarnar á Føroyabanka vóru gjørdar tann 13.-17. mars 2024 við rannsóknarskipinum “Jákup Sverra”. Einans 13 trolstøðir av 29 vó…
Eitt vet meira av toski á føroyska landgrunninum
14.03.2024
Rannsóknarskipið “Jákup Sverri” hevur gjørt ta árligu váryvirlitstrolingina á føroyska landgrunninum, har 100 hál á ein tíma vóru tikin. Tað var framv…
Tilmæli 2024
19.12.2023
Tann 12. desember 2023 lat Havstovan Fiskimálaráðnum tilmælið um fiskiskap eftir toski, hýsu og upsa í 2024. Í eini roynd at endurreisa toskastovnin á…
ICES-tilmæli fyri botnfisk 2024
24.11.2023
Altjóða havrannsóknarstovnurin ICES kunngjørdi í dag nýggjastu ráðgevingina fyri hýsu og upsa í føroyskum havøki. Ráðgevingin byggir á nýggjastu stovn…
Merking av fiski á Føroyabanka
13.10.2023
Rannsóknarskipið Jákup Sverri er júst liðugur árliga merkingartúrin. Í ár var dentur lagdur á at merkja fisk á Føroyabanka, tí nú er aftur væl a…
Toskur á Føroyabanka – hvar er hann komin frá?
26.09.2023
Innleiðsla Tað er eisini munur á arvatilfarinum hjá toski á Føroyabanka samanborið við aðrar toskastovnar. Toskur á Føroyabanka veksur sera skjótt fyr…
Úrslit frá yvirlitstrolingunum í summar
18.09.2023
Rannsóknarskipið “Jákup Sverri” er liðugur við yvirlitstrolingarnar á sumri í ár. Rannsóknarskipið tók 198 hál á føroyska landgrunninum, har hvørt hál…
Jákup Sverri gjørt yvirlitstrolingar á Føroyabanka
12.04.2023
Rannsóknarskipið Jákup Sverri hevur aftur í vár gjørt yvirlitstrolingar á Føroyabanka, har 29 hál á ein tíma vórðu tikin. Aftur í ár var nógv at fáa a…
Jákup Sverri gjørt yvirlitstrolingar á føroyska landgrunninum
12.04.2023
Rannsóknarskipið Jákup Sverri hevur aftur í vár gjørt yvirlitstrolingar á føroyska landgrunninum, har tilsamans 91 støðir á ein tíma vórðu tiknar. Stø…
Nógvar kanningar gerast á Føroyabanka
15.03.2023
Komandi vikuna skal havrannsókarskipið Jákup Sverri á Føroyabanka í sambandi við árligu yvirlitistrolingina um várið. Umframt kanning av støðuni hjá b…
Føði til toskalarvur ávirkar tilgongdina
06.12.2022
Tilgongdin til toskastovnin á Landgrunninum broytist nógv frá einum ári til annað. Flestu ár síðani 2005 hevur tilgongdin verið sera vánalig, og hon e…
Toskurin á Føroyabanka er møguliga í ferð við at koma fyri seg aftur
16.09.2022
Yvirlitstrolingin á Føroya Banka, sum verður gjørd á hvørjum heysti, gevur ábendingar um, at meira er av toski. Jákup Sverri hevur júst gjørt árligu h…
Føðin avger yvirlivilsi hjá toskalarvum
10.05.2022
Føðiviðurskiftini hjá toskalarvum á føroyska landgrunninum eru sera óstøðug. Góður gróður um várið økir um nøringinahjá djóraætinum, og tað er avgeran…
Framvegis nógvur fiskur á Føroyabanka
21.04.2022
Triðja árið á rað vísir váryvirlitstrolingin á Føroyabanka væl meira av toski enn var vanligt frá 2006 til 2019. Hetta var bert stórur vælvaksin gýtan…
Lítið av toski og nógv av hýsu
01.03.2022
Tær árligu yvirlitstrolingarnar á vári á føroyska landgrunninum eru nú gjørdar við Jákup Sverra. Tikin vóru øll 100 hálini, har hvørt hál vardi ein tí…
Megnar toskahálið á Føroyabanka bert eitt eindømi
24.03.2021
Fjølmiðlar hava víst á filmsupptøkur frá Bankatúrinum í mars 2021, har víst verður á stórt hál við stórum og feitum toski, sí myndir. Hetta hálið var …
Toskur leypur á æðublik
18.01.2021
Hósdagin 7. januar fingu vit forkunnuga filmsupptøku av einum toski, sum leggur eftir einum æðubliki í Haraldssundi. Á upptøkuni sæst toskurin leypa á…
Toskurin á Føroyabanka – hvussu er støðan í 2020?
18.12.2020
Hóast Magnus Heinason fekk nógvan tosk á Bankanum í mars 2020, var lítið at fáa í september. Neyðugt er við fleirikanningum fyri at staðfesta, hvussu …
Slánar inni við land
18.12.2020
Síðsta árið kann sigast at hava verið eitt rættiligt slánaár.Vaksin toskur er komin heilt inn undir land og hevur hesin verið serstakliga rak. Samstun…
Hví er toskurin á Føroyabanka ikki komin fyri seg?
25.09.2019
Meðan bæði toskurin og hýsan eru komin fyri seg á Landgrunninum, og hýsan á Føroyabanka eisini er kominfyri seg, stendur framvegis illa til við Bankat…
Slánar inni við land
23.09.2019
Tað hava verið nógvir stórir toskar at fingið inni við land í seinastuni. Fleiri av hesum fiskum hava verið sera rak, tað sum verður kallað slánar. Sa…
Kanna nýggja ættarliðið í juni og juli
09.10.2017
Tríggjar mánaðir eftir at toskurin hevur gýtt, fer Magnus Heinason út at kanna hvussu nógvur toskayngul er, hvussu stórur hann er og hvar hann er at f…
Toskayngul etin upp innanífrá av rundormi
09.10.2017
Inni í búkholuni á toskayngli eru funnar rundorma larvur av slagnum Hysterothylacium aduncum, ið hava toskafiskar sum endavert. Tær eru kravmiklar til…
Toskur, hýsa og upsi eta ymiskt
19.09.2016
Magakanningar vísa, at føðin hjá toski, hýsu og upsa er rættiliga ymisk. Ein orsøk er, at tey finna sær føðina á ymiskan hátt. Hetta er úr Sjóvarmál 2…
El Niño / La Niña og toskur
25.09.2015
Veðurlagsfyribrigdið El Niño / La Niña kann hava ávirkan um allan heim. Havstovan hevur kannað, um hesar broytingar eisini ávirka føroyskan botnfisk, …
Toskur og makrelur í vistskipanarligum meldri
29.09.2014
Hesi seinastu árini hevur støðan hjá botnfiski, serliga toski og hýsu, verið ring, men fyri uppsjóvarfisk hevur søgan verið tann øvuta. Í almenna kjak…
Húkastødd og agnslag ávirkafiskiskapin
23.08.2012
Húkastøddin hevur stóran týdning í hýsufiskiskapi, men minni týdning í toskafiskiskapi. Stórur toskur tekur helst høgguslokk, meðan smáur toskur tekur…
Hummararúsur sum toskabarometur
01.09.2007
Hjáveiða í hummararúsum kann boða frá, hvussu stórir árgangir eru á veg inn í toskastovnin. Tað er mest 1- og 2-ára gamal toskur, sum kemur í hummarar…
Rúsa til tosk og hýsu
01.09.2005
Rúsa er umhvørvisvinarligur og lítið orkukrevjandi fiskireiðskapur. Royndir eru gjørdar fyri at menna eina rúsu, sum kann brúkast til okkara vanligu f…
Toskur legst á línu, tá hann er svangur
01.09.2004
Lína fiskar upp í tríggjar ferðir meira tosk, tá hon fiskar upp á tað besta, í mun til tá hon fiskar ringast. Hetta er úr Sjóvarmál 2004, les víðari h…