Vís undanfarnu úrslit
Norðhavssildin flutt 800 km longur norð at gýta
Søguliga hevur Møre verið høvuðsgýtingarøkið hjá norðhavssildini. Men hetta broyttist brádliga í 2021, tá mestsum øll norðhavssildin fór til Lofoten, sum er umleið 800 kilometrar norðan fyri Møre, at gýta.
Orsøkirnar til hetta eru lýstar í nýggjari grein í viðurkenda tíðarritinum Nature. Greinin byggir á ástøðið um at torvufiskur verður leiddur av fiskum við nógvum royndum, sonevndum oddafiskum, og fiskur, sum setir til, lærir frá oddafiskunum. Høvuðsniðurstøðan er, at tá tann stóri 2016-árgangurin gjørdist kynsbúgvin sum 5-6 ára gamal, vóru fáir gamlir oddafiskar eftir í stovninum til at vísa ungsildini, hvar vanliga gýtingarøkið er. Unga ættarliðið endaði tí við at ráða sær sjálvum og byrjaði at gýta longur norðuri. Harafturat er torvuatferðin so sterk, at eldru fiskarnir síðani 2021 eisini eru fluttir norð til Lofoten at gýta.
Fiskiskapurin er serliga eftir eldru sildini, og har afturat hevur seinnu árini verið fiskað væl meira enn tilmælt. Tí taka vit lutfalsliga nógvar av oddafiskunum, og harvið missir torvan vitan. Við fleiri gomlum sildum í stovninum hevði gýtingin við Møre helst hildið fram.
Tað, at norðhavssildin nú gýtir út fyri Lofoten, kann fáa avleiðingar fyri sildastovnin. Gýting suðri við Møre er ein fyrimunur, tí tá vaksa larvurnar upp í heitari umhvørvi og eru størri, tá tær reka norð í Barentshavið, har ungsildin veksur upp. Eisini kann norðara gýtingin fáa avleiðingar fyri vistskipanina við Møre, tí nú eru ongar sildalarvur, sum vanliga hava verið týðandi føði hjá t.d. sjófugli.
Tá ein nýggjur, stórur árgangur vónandi skjótt setir við aftur, kann ferðingarmynstrið aftur broytast. Tað er vanligt, at tá ið stovnurin veksur, so veksur útbreiðslan eisini. Tað kann væl henda, at sildin tá fer at søkja suður aftur móti vanligu gýtingarøkjunum.
Tað er Aril Slotte, granskari á norsku havstovuni, ið hevur skrivað greinina í Nature saman við fleiri øðrum granskarum, m.ø. Eydnu í Homrum á Havstovuni. Á heimasíðuni hjá norsku havstovuni er ein longri grein um úrslitini og eisini er eitt Nature-podcast gjørt um granskingina.
Viðkomandi tíðindi
Norðhavssildin flutt 800 km longur norð at gýta
08.05.2025
Søguliga hevur Møre verið høvuðsgýtingarøkið hjá norðhavssildini. Men hetta broyttist brádliga í 2021, tá mestsum øll norðhavssildin fór til Lofoten, …
ICES-tilmæli fyri uppsjóvarfisk í 2025
30.09.2024
ICES-tilmæli fyri uppsjóvarfisk í 2025 Mest loyvda veiða í 2025 lækkar munandi fyri makrel og nakað fyri svartkjaft, meðan ein lítil hækking er í tilm…
Nøgdin av makreli minkar í Norðurhøvum
29.08.2024
Úrslitini frá árligu felagskanningunum av makreli, har Føroyar luttóku saman við Noregi, Danmark og Íslandi, eru nú tøk. Vísitalið av makreli fyri Nor…
Jákup Sverri liðugur við sildakanningar
15.05.2024
Leygarkvøldið 4. mai kom Jákup Sverri aftur av árligu silda- og svartkjaftakanningunum norðanfyri. Í kanningarøkinum hjá Jákupi Sverra var lutfalsliga…
ICES-tilmæli fyri uppsjóvarfisk í 2024
29.09.2023
Mest loyvda veiða í 2024 lækkar munandi fyri norðhavssild og nakað fyri makrel, men hækkar nakað fyri svartkjaft. Makrelur Tilmælið fyri makrel er 739…
Minni til av norðhavssild og svartkjafti
28.06.2023
Minni er til av norðhavssild og svartkjafti í Norskahavinum í ár enn í fjør. Tað vísa úrslitini frá árligu sildakanningunum fyrr í vár. Høvuðsniðurstø…
Jákup Sverri liðugur við sildakanningar
17.05.2023
Týsdagin 16. mai kom Jákup Sverri aftur av árligu silda- og svartkjaftakanningunum norðanfyri. Sild var at síggja í mestsum øllum kanningarøkinum hjá …
Norðhavssildin væl í holdum seinnu árini
27.10.2022
Síðani 2005 hevur norðhavssildin sum heild verið væl í holdum um veturin og hevur samstundis havt størri rogn. Hetta er mett at vera tengt at, at beit…
Samband ímillum reyðæti, havstreymar og norðhavssild
10.05.2022
Desember 2021 vardi Inga Kristiansen sína Ph.D. verkætlan á Fróðskaparsetrinum um samband millum reyðæti, havstreymar og norðhavssild. Eitt høvuðsúrsl…
Hiti og føði ávirka spjaðing av norðhavssild í mai
24.03.2022
Árligar sildakanningar í mai síðan 1995 vísa, at útbreiðslan av norðhavssild broytist nógv. Fyri at fáa betur greiði á hví so er, hava vit kannað slag…
