Havið

Havið Hiti og salt Rák Havsúrgan

Lívið í havinum

Lívið í havinum Fiskur Havsúgdjór Sjófuglur Djóraplankton Plantuplankton

Tilmæli

Tilmæli Tilmæli frá Havstovuni Tilmæli frá ICES Um stovnsmeting

Fiskalisti

Tíðindi

Um Havstovuna

Um Havstovuna Samband Jákup Sverri Starvsfólk Sæð okkurt spennandi? Ofta spurt Búmerki

Standard hydrografi – Streymmátarar upp

Jákup Sverri, túrur nr. 2322

Tíðarskeið: 17-23/5 2023

Ábyrgd: Karin Margretha H. Larsen

Endamál:

Endamálið við túrinum var at taka streymmátarar upp og at fylgja við hydrografisku broytingunum í havinum kring Føroyar. Túrurin er ein partur av teimum regluligu kanningunum eftir standard hydrografiskum skurðum. Túrurin er eisini partur av eini samstarvsverkætlan millum Havstovuna og DMI, FARMON 2022 verkætlanini og “Rákið tvørtur um Íslandsryggin” verkætlanini.

Samandráttur

Á túrinum blivu tríggjar streymmátaraboyur tiknar upp; tvær boyur í Bankarennuni og ein boya norðanfyri. 57 CTD-støðir blivu tiknar á túrinum, har tær flestu vóru eftir ávísum skurðum. Standardskurður S, av Munkagrunninum móti Fair Isle, bleiv tikin í føroyskum sjógvi, meðan skurður E, av Høgnaboða móti Flugga í Hetlandi, bleiv tikin allan vegin til Hetlands. Harumframt tóku vit skurð V tvørtur um Bankarennuna og skurð K inn móti Koltri. Glúpur og prøvar til at kanna salt, tøðevnir, CO2 og plantuæti blivu tiknir á standardskurðunum sambært sýnishondbókni. Harumframt tóku vit tvær CTDstøðir á knattstøðunum hjá streymmátaraboyunum í Bankarennuni. Her blivu sjógvprøvar tiknir at kanna mikroplast, eins og glúpur, at kanna innihaldið av mikroplasti, eisini bleiv tikin saman við CTD-støðunum; hesir prøvar blivu tiknir í samstarv við granskarar á University of Rhode Island. Á øllum støðum var CTDin brúkt at máta vertikalar profilar av hita, saltinnihaldi, oksygen og gróðri (fluorescence). Á øllum túrinum varð mátað ávegis við ekkóloddum og streymmátaranum á kjølinum (SADCP), eins og Ávegis dátusavnarin mátaði hita og saltinnihald í vatnskorpuni allan túrin. Siglt varð eisini í einum øki vestanfyri at máta streymin har, tí í hesum øki verða mátingar frá fylgisveini gjørdar serliga ofta nú og fram til 15. juli í ár.

Tvær av boyunum, sum vóru tiknar upp á túrinum. Tá
komið er til lands, verða data lisin úr mátarunum,
battaríini skift, og mátarin riggaður til at leggjast út
aftur.

Um túrin

Vit fóru av Havnini mikudagin 17/5 klokkan 20:00. EK80 ekkoloddið og SADCP streymmátarin vóru tendrað áðrenn vit fóru og tá vit høvdu loyst varð pumpan til Ávegis Dátusavnaran tendrað til at máta ávegis hita og saltinnihald í vatnskorpuni. Siglt varð norður á støð NWNB, har vit skuldu taka eina streymmátaraboyu upp. Samband fekst ikki við útloysaran hjá boyuni, men vit royndu allíkavæl at skjóta hana leysa. Framvegis kom onki svar, men boyan flotnaði stutt framman fyri skipið og hon var tikin inn í øllum góðum. Av tí at nakað av vindi og aldu var vestanfyri sigldu vit síðani á syðra enda av skurði S og tóku hendan skurðin inn móti Munkargrunninum (Mynd 1).

Hetta varð liðugt umleið kl 11 hósdagin 18/5 og vit skigldu nú norður í Bankarennuna at taka streymmátaraboyurnar har upp. Tá vit komu á knattstøðuna hjá NWFB var framvegis nakað av aldu, men vindurin var minkaður. Vit byrjaðu við at taka eina CTD støð har prøvar skuldu takast til at kanna mikroplast – á boyunum NWFB og NWFC eru nevniliga mikroplastfellur festar. Meðan vit tóku hesa støðina bleiv tað myrkt í veðrinum; tað saman við lutfallsliga høgu alduni gjørdi, at vit útsettu at taka NWFB upp. Ístaðni sigldu vit til NWFC og tóku CTD støð har og fóru síðani út á Føroyabanka, hagani vit tóku skurð V inneftir (Mynd 2).

Hetta var liðugt leygarmorgun 20/5 kl 09 og vit løgdu nú aftur leiðina út í Bankarennuna hagar vit komu beint eftir middag. Nú var sýnið betur og aldan eisini væl minni og vit royndu tí at taka boyuna NWFB upp. Heldur ikki hesaferð svarðaði útloysarin, men tað er rættuliga vanligt í Bankarennuni. Vit skutu boyuna leysa og hon flotnaði og varð tikin inn í øllum góðum. Síðani tóku vit eisini NWFC upp í øllum góðum. Eftir ætlan skuldu vit fara út á Íslandsryggin at taka tveir streymmátarar upp har, harav annar liggur vestaliga í íslendskum sjógvi, men veður- og alduforsøgnin fyri vestara part av Rygginum var ikki góð. Ístaðin sigldu vit eftir nøkrum linjum í einum øki út fyri munnan á Bankarennuni, hetta tí at serligar mátingar við fylgisveini verða gjørdar í hesum økinum nú og fram til 15. juli í ár (Mynd 3). Endamálið er at samanbera ávegis mátingarnar frá Jákup Sverra við mátingarnar frá fylgisveininum, umframt at streymmátingarnar eisini kunnu nýtast at kanna djúpa rákið, sum streymar úr Bankarennuni.

Hendan sigling helt áfram til sunnunáttina 21/5 kl 03:30 tá vit byrjaðu at taka skurð K frá Bankarennuni og inn móti Koltri (Mynd 4). Síðani gekk leiðin til Høgnaboða (støð EHB), hagani vit tóku standardskurð E allan vegin til Hetlands (Mynd 5). Síðsta støðin var liðug mánadagin 22/5 umleið kl 14 og síðani sigldu vit á Havnina, har vit løgdu at týsmorgun kl 06:30.

Prøvatøka

Reiðskapur                  

Sea-Bird 911+ CTD, WP2-glúpur, útgerð til at taka streymmátarar upp við, útgerð til prøvatøku frá vatnheintaranum og mikroplast prøvum.

Viðmerkingar

CTDin riggaði væl allan túrin; tó ýldi alarmurin á dekkeindini allan vegin upp á tveimum fylgjandi djúpum støðum í Hetlandsrennuni. At síggja til, var tó onki galið. RAPP spælið varð endurstartað nakrar ferðir á túrinum og veirstýrið bleiv somuleiðs stillað nakrar ferðir. Á djúpstu støði í Hetlandsrennuni (skurð E) løgdu vit okkum eftir at leggja veirin væl.

Fólk við frá Havstovuni

Karin Margretha H. Larsen (kanningarleiðari)

Regin Kristiansen

Túrar

Jákup Sverri