23. Nov. 2017

Minni taðing í Norðuratlantshavinum

 

Júst sum grasið á landi, krevur gróður í sjónum eisini tøðevni fyri at vaksa. Í nýggjari grein, útgivin í Nature Scientific Reports tann 6. November, verður víst, at vetrarnøgdin av tøðevninum silikat í Norðuratlantshavinum – t.v.s. frá Labradorhavinum og heilt norður móti Barentshavinum – er nógv minkað síðani umleið 1990.

Týdningarmikla váruppblómingin hjá plantuæti er grundarlagið undir allari vistskipanini í havinum – plantuæti verður etið av djóraæti, sum verður etið av smáfiski so sum nebbasild. Um okkara leiðir er vanligt at gróðurin um summari gerst avmarkaður vegna silikattrot. Minkandi vetrarnøgdin av silikati kann tí merkja, at gróðurin minkar, og kann hetta endurspeglast í hægri liðum í føðiketuni, har allarhelst minni av føði er tøk nú, enn tað var fyrst í 1990unum.

 

Ein orsøk til silikatminkingina eru veðurgóðu vetrarnir síðani umleið 1995, sum hava viðført grunnari blanding og tískil minni tilførslu av tøðríkum djúpum sjógvi upp í ovaru løgini av sjógvi. Hesi viðurskifti hanga eisini saman við, at sonevndi subpolari meldurin hevur verið veikur. Líkt er tó til, at veðurhørðu vetrarnir yvir Labrador- og Irmingerhavinum síðani 2014 hava økt um blandingina og styrkt subpolara meldurin. Hetta tykist at hava ført til meiri gróður og betri umstøður á Landgrunninum seinastu 2-3 árini.

 

Vetrarnøgd av silkati mátað við ymsar mátiskurðar tíðliga á vári áðrenn gróðurin er byrjaður.